Bučaki vuči škola
Bučaki vuči škola si jekh edukatcia so inkerelpes pala gimnasio, savi kombinil e teorja la praktikasa aj savi kerelpes pašal aj kethanes la bučasa.
Ande bučaki vuči škola, le firmurja save den buči si aktiva vi kan kerelpes o planeringo aj vi kana inkerelpes o edukatcia. Si te arakes tut lentsa pol seminarurja, ando projekto aj kana keres tirro praktiko (LIA).
Aba ne kodja ke o trebuljmos po bučaki pijaco paruvelpes sakon vramja, nevjarelpes o kontento aj o pravco nol edukatcjí. Neve aven aj aver xasavon sa pala kodo k-o kompetciako trebuljmos pharuvelpes.
Andra tute sar studento kos semnol ke tirro bučako žanglimos si aktualno aj rodelpes pol buča kana arases på agor la edukatciasa.
Faktovo
- Pašte sa le edukatcjí si bi počin aj pa sa situt čačimos te les studimaske love.
- Shaj te alosares katar 16 diferentno edukatcjí thana aj šelenca bučaki pravco.
- LIA semnol ke sičarestut ande jekh skutzome situacia avri pa jekh bučake than.
- Bučaki vuči škola sila but diferentno sičarimaske kordinatori (školurja) anda sa o čem.
- Le edukatcjí inkerelpes katar privatno sičarimaske firmurja, le forurja, regionurja aj universiteturj/vuča školurja.
- Pol edukatcjí inkerelpes kontrolo katar o stato aj rodelpes o kvaliteto katar institucia pa bučaki vuči škola.
Le SH-studenturja butivar si ke arakhen buči direktno pale eksaminatcia.
Innehållsförteckning
Studimaske love aj studimaske počin
Čači kompetencia – lés valderimos pe tirro źanglimos
Sar žal kado?
Pe bučaki vuči škola paruvelpes jekh pale aver e toría la praktikasa pašte sa le edukatcjí. E praktika akharelpes LIA aj si jekh anzarimos avri pe buči.
Kana si e LIA-vramja, sičarestut po bučiaki than aj primis žutipe katar e buči. Kado semnol ke nej jekh maj čačo than shaj te vazdes maj opré tirro žanglimos katar e škola De kana phires and-e edukatcia aba vi shaj te keres eksperienca katar e buči aj te zumaves sar si ne kodo rollo pe buči. Opral keres tuke kontakturja ando bučake trajo so shaj te žutil tut te les buči diretno pala so lean e eksaminatcia. LIA si aba jekh partja ando edukatciake kursosko plano aj sila anume kursosko golo so trebul te nakhes. Sa le edukatjí save phiravel ke jekh kvalificiatno bučake vuči školaki eksaminatcia aj silen 400 YH-ponturja (egalo duj berš perdo sičarimos) vaj maj but, silen 25 procenturja LIA. Lé kontakto la školasa te den tut informacia sar organisilpes e LIA aj sode vramja and-e edukatcia si LIA ne kodja edukatcia so interesiltut.
O nivelo
Bučaki vuči školaki forma si edukatcia pala gimnasio.
Programoski vramja
Le maj but YH- edukatcjí inkeren maškar jekh aj duj berš
Ponturjake sistemo
E edukatciake vramja sikavelpes andol bučaki vuči školaki ponturja (YH-ponturja), kaj panž ponturja semnol jekh kurko studimasko perdo vramja. 100 ponturja semnol jekh paš berš perdo vramja studimasko, 200 ponturja jekh berš perdo vramja studimasko, 400 ponturja duj berš perdo vramja studimasko aj sa kadja maj dur.
Ando tabelo telal shaj te dikhes bučaki vuči školaki ponturja ande relatcia le ponturjake sistemo ando universiteto aj vuče školurja. Lé sama ke kathe sikavelpes numa sode vramja inkerel e edukatcia, či sikavel savo si o nivelo p-e edukatcia.
| Utbildningens längd | Yrkeshögskolepoäng | Högskolepoäng |
| 0,5 år | 100 | 30 |
| 1 år | 200 | 60 |
| 2 år | 400 | 120 |
| 3 år | 600 | 180 |
Eksaminacia
Jekh YH-edukatcia te shaj te ingerel ke jekh eksaminacia musaj e vramja te n-avel maj skurto sar jekh berš. Te si k-e edukatcia či del tut jekh eksaminacia, atunci shaj te le les edukatciake certifikatcia.
Si duj fjalo eksaminacia ande bučaki vuči škola:
- Bučaki vuči školaki eksaminacia
- Kvalificiatno bučaki vuči školaki eksaminacia
Bučaki vuči školaki institucia
E buči savi sila e Bučaki vuči školaki institucia si te lel sama pe kodola pushimatar save si pangle la bučaki vuči škola ando Švedo aj te kerel buči te vazden kodja kompetencia andol educatcjí save trebujin ando bučake trajo. Si jekh specifkno kris aj regulacia save porunčin sar te keren peski buči e institucia aj le sičarimaske kordinatori. E institucia kerel kontrolo aj len sama pol vatimatar pol kodola edukatcjí save si ne lengo responsabiliteto. Amen kontrolisaras edukattcjake kalitatja, keras statistikurja aj rodas savo resultato del e edukatcia.
Džin maj but pa Bučaki vuči školaki institucia
Rodimos aj andre-lino
Kathe shaj te džines maj but pol kompetenciake regulja, andre-linimasko-magipe aj sar keres te rodes jekh than.
Te shaj te aves andre pa jekh bučake vuči školaki edukatcia, maj anglal sar sa musaj te nakhes o mangipe pe kodo savo fundamento mangelpes ne tirri kompetencia. Kodo semnol ke musaj tuke te aveltut gata jekh gimnasiake eksaminacia vaj aver so egalo lasa.
Pa but andol edukatcjí maj si vi manglipe pe kodo so bušiol specialno anglune žanglimatar. Maj sakon godi si ke mangel te aveltut nakado diploma katar specialno kursurja katar o gimnasio vaj te-aveltut variso fundamento katar bučake trajo.
Le školurja len sama po andre-linimaske proceso
Pol bučake vuči škola si but diferetni sičarimaske kordinatori (školurja) aj von len sama korkoro po lengo andre-linimaske proceso ke lengi edukatcjí. Kanagodi lé direkt kontakto la školasa te si ke situt pushimatar po rodimos aj so mangelpes te shaj te lentut andre pol kodola edukatcjí so intressintut.
Kana si o palutno dés posibilo te rodes si diferetno katar jekh edukatcia ke aver.
So si tuke musaj te bišaves ando rodimos?
Exakto so si tuke musaj te bišaves ando rodimos si diferetno katar jekh edukatcia ke aver aj maškar le školurja, aba kathe vuni eksemplurja:
- Diplomo
- Personalno lil
- Certifikatcia katar e buči
- Bučake proba
Informatcia maj exakto shaj te deltut o sičarimasko kordinatori.
Fundamentosko kompetencia
Pa sal edukatcjí mangeleps te aveltut gimnasiako eksaminatcia vaj aver so si egalo lasa. Le regulrja si but puterde aj but shaj roden aj te nakhen so mangelpes vi ke silen diferetno bakrundo aj experientza.
Situt kompetencia te lentut-andre pa edukatcja te si nakhaves so thoples kathe telal:
- Situt jekh gimnasiako eksaminacia katar jekh gimnasiake škola vaj foroske phurengi edukatcia
- Situt jekh švedisko vaj themengi edukatcia save nakhavel o manglipe talal o punkto 1.
- Bešes ando Danmarko, Finlando, Islanto vaj o Norvego aj kothe situt kompetencia ke sakodola educatjí.
- Genom svensk eller utländsk utbildning, praktisk erfarenhet eller på grund av någon annan omständighet har förutsättningar att tillgodogöra dig utbildningen. Katar švedisko vaj themengi edukatcia, praktisko žanglimos vaj ne aver kodo situt sa so trebultut te phires aj te les hazna p-e edukatcia.
O 4:o punkto si pa kodo te shaj te sikaves te si ke situt kompetencia ne aver fjalo aj na katar jekh gimnasiako diplomo. Sa le manuš silen žanglimos aj kompetencia. Jekh partja aver katar oficialno edukatcia, sar eksemplo gimnasiako vaj vučaki škola edukatcia, kana aver partja shaj ke avel katar e buči, aktiviteto ne organisatjí vaj kursurja pe puterdi vramja. Kadja bušol čači kompetencia.
E škola kaj tu kames te keres tirre studjí musaj lenge te shaj te keren jekh proba pe tirri čači kompetencia. E škola sar eksemplo shaj te keres difertno testurja t-aštin te dikhen te si ke tirro žanglimos egalil le gimnasiake kursurja. E proba shaj lel difertne forme. Jekh specifkno modo bušol valderimos.
Specialno anglune žanglimata
Pa but edukatjí mangelpes si aver specialno anglune žanglimata. Kadala shaj te ave kaver katar jekh edukatcia ke aver. Shaj ke si te aveltut nakhado diploma katar jekh vaj maj but specialno kursurja katar o gimnasio. Aver edukatjí mangen te-aveltut variso fundamento katar jekh specifiko bučake te shaj te nakes e kompetencia. Opral kodo so mangelpes i žanglimos shaj te magelpes si averso, sar eksemplo tradimasko kardo.
Rodes maj but informacia katar e škola te žanes so mangelpes ke kodji edukatcia savi intressiltut.
Posibiliteto te les angluno edukatcia te vazdes tirro kompetencia
Te si ke ci nakhes de specialno anglune žanglimateske pretencia katar jekh edukatcia, shaj te avel posibiliteto te žas pe jekg angluni edukatcia savi te deltut kodola anglune žanglimata save mangelpen. Pe kodola edukatjí kaj si posibilo arakhes e edukatcia talal o rubriko ” Specialno anglune žanglimata” pe kodja internetoski rig kaj e edukatcia si presentime.
Kana či lel pe sama pe kompetenciaki pretencia
Andra tute savo ci nakhaves o fundamentoski slobodja aj kodola specialno anglune žanglimata so si oficialno, sa si šansa te aves andre-linó. E škola shaj te lel sama pe kando te si ke shaj te sikavel ke o manuš savo rodel shaj te nakhavel e edukatcia aj ke siles buči ne kodja buči pe savi si e edukatcia. Dé duma direkt la školasa te dentut maj but informacia te si ke si kado posibiliteto pe kodja edukatcia so intresiltut.
Žanglimos pa švediska
Te si ke situt aver khereske šib savi naj švediska, dansko, faraoisko, inslandisko vaj norvego, musaj te žanes dosta švediska te shaj te ačares aj te nakhes e edukatcia. E škola lel decizía aj kerel tuke proba te dikhel ke situt kodo žanglimos so mangelpes.
E bučake pijaco shaj te mangel specikno šibake žanglimos pa bučake pravco. Te shaj te vazdes kado šibake žanglimos situt posibiliteto tut savo san studento te les sičarimos pe švediska pa bučake pravco (SMY)
Alosarimos aj andre-linó
Te si ke si maj but sar le thana manuš save roden aj sa silen kompetencia, si te kerelpes jekh alosarimos.
Alosarimake grundo shaj te avel jekh vaj maj but katar e lista telal:
- Diplomo
- Specialno proba (xramosardi vaj divano)
- Angluni edukatcia
- Bučake experientza
Te si ke situt pushimatar pa sar kerelpes o alosarimos aj sars haj te preparistut, shaj te pushes e škola kaj inkerelpes e edukatcia.
Studimaske love aj studimaske počin
Sa le edukatjí katar e bučake vuči škola den čačimos te les studimaske love katar o CSN aj maj sa ci mangen studimaske počin.
Le maj bur YH-edukatjí si bi počin te les studier, aba si vuni save len studimaske počin. Pa sa le edukatjí musaj te počines e literatura aj aver studimaske materialo so trebultut, exakto sar si ande vuči škola. Sakongodi si mišto te rodes so trebul te počinelpes maj anglal te bišaves e lil ando rodimos.
Sa le edukatjí dentu čačimos te les studimaske love katar o Centralno studimasko komiteto (CSN). Kado delpes vi kana ande LIA-vramja (sičarimos pe buči) save si anzarde avri pa bučake than.
Tu savo san themari te shaj te aveltut čačimos te les švedisko studimaske žutori, musaj te nakhes variso konditcjí. Kadala shaj te aven diferetno pala savo them kaj san četetzjano.
Džin maj but pol studimaske love pe internetoski rig katar o CSN
Švediska šib bučjake pravco
Bučake pijaco butivar shaj te mangel tut anume šibake žanglimos pa jekh bučake pravco. Te shaj te les kisave šibake žanglimos tu savo san studento situt posibiliteto te primis sičarimos pa švediska šib bučjake pravco (SMY).
O skopo ande kado sičarimos pa švediska šib bučjake pravco si te primis kodo šibake žanglimos savo mangelpes pa eksakto kodja buči ne savi les tuke edukatcia. Kado shaj te vušorisarel te arakes buči pala so kerdjan gata e educatcia.
Kadja si te keres
Ker kontakto la školasa aj phenlenge savo fjalo bučjake pravco trebultut ando švedisko šibaske sičarimos. O edukatciako kordinatoro (e škola) kerel proba te si premisurja te shaj te les o sičarimos. SMY shaj te inkerelpes direktno katar e škola vaj katar konsulturja save e škola činel te inkeren o sičarimos.
Kana e škola žanel ke si trubulimos aj dikhel ke si posibiliteto te dél SMY, roden lové katar e Institucia pe bučaki školi.
Čači kompetencia – lés valderimos pe tirro źanglimos
Te si ke najtut kodo diplomo vaj certifikatcia save trebultut si o valderimos jekh posibiliteto te les kompetencia te-aštis te aves andre pe jekh edukatcia. O valderimos shaj vi te žutiltut te ǧinel pes tuke kotora ande jekh edukatcia.
Źanglimos aj kompetencia shaj te lés vi ande oficialno edukatcia (sar eksemplo gimnasiaki aj vuči školaki edukatcia) aj vi pe butči, organizacijke edukatcia vaj bi oficialno edukatcia (sar eksemplo jekh kurso pa tirri puterdi vramja). Sa kidiní, e faktiska kompetencia savi situt, bušiolpes čači kompetencia aj valderimos si jekh modo te vazdes opré tirri čači kompetencia. Valderimos si kodo ke sa so tu žanes aj sa tirri kompetencia xramosarelpes telé aj kerelpes proba preko divano aj testurja pa jekh strukturime fjalo.
Av kompetento vi te si ke najtut certifikatcia
- Te si ke najtut diplomo vaj certifikatcia si o valderimos jekh fjalo te sikaves ke situt kodo žanglimos so musaj si te žanes aj ke sičardean tut n-e aver thana, aj kadja si te aves kompetento te aves andre pa edukatcia. Kathe på yrkeshogskolan.se shaj te rodes te arakhes tirri edukatcia aj ker kontakto ko edukatciako kordinatoro te shaj te valderimes tirro žanglimos.
- Trebultut jekh gimnasiaki edukatcia te shaj te nakaves maj dur pa jekh bučaki vuči školaki edukatcia? Ker kontakto maj anglal ke tirri komuna te den tut maj but informatcia.
Te ǧinel pes tuke kotora ande jekh edukatcia
Vi ke si ke aba situt oficialno diplomo katar jekh edukatcia so pirdean maj anglal, shaj te valderimelpes tirri čači kompetencia aj ne kado fjalo te skurtjos e vramja pa jekh bučaki vuči školaki edukatcia palo so avilean andré.
Maj but informatcia aj droma te nakes maj dur
Te na bistrés ke maj but instituciake thana save keren buči pa valderimos. Shaj te arakes mah but informatcia lende:
Školaki institucia - Swedish National Agency for Education (Skolverket)
Bučake institucia: - Swedish Public Employment Service (Arbetsförmedlingen)
