Wyższa szkoła zawodowa

W wyższej szkole zawodowej aktywnie działają pracodawcy – zarówno w zakresie planowania, jak i prowadzenia kształcenia. Spotkasz ich na wykładach, podczas realizacji projektów oraz odbywania praktyki (LIA).

Potrzeby rynku pracy zmieniają się w czasie, dlatego też aktualizowane są również treści kształcenia i jego ukierunkowanie. Wprowadzane są nowe kierunki, a inne kierunki znikają w miarę zmieniających się potrzeb w zakresie kompetencji.

Dla Ciebie jako osoby studiującej oznacza to, że po zakończeniu nauki Twoja wiedza i umiejętności zawodowe będą aktualne i poszukiwane na rynku pracy. 

Fakty

• Większość kierunków kształcenia jest bezpłatna, a wszystkie uprawniają do wsparcia finansowego w nauce na poziomie szkoły wyższej (szw. studiemedel).
• Możesz wybrać spośród 16 różnych obszarów kształcenia i setek różnych specjalizacji zawodowych.
• LIA oznacza, że właściwe kształcenie zawodowe będzie odbywać się w zakładzie pracy.
• Wyższa szkoła zawodowa obejmuje wielu różnych organizatorów kształcenia (szkół) na terenie całego kraju.
• Zajęcia prowadzone są przez prywatne firmy szkoleniowe, urzędy gminy, urzędy wojewódzkie i uniwersytety/szkoły wyższe.
• Prowadzone kształcenie objęte jest nadzorem państwa i podlega ocenie jakościowej dokonywanej przez Urząd ds. Wyższej Szkoły Zawodowej.

Absolwenci wyższej szkoły zawodowej otrzymują często pracę od razu po zdaniu egzaminu dyplomowego.

Innehållsförteckning

Jak to działa?

Podanie i przyjęcie

Wsparcie finansowe w nauce na poziomie szkoły wyższej i opłaty za studia

Język szwedzki z ukierunkowaniem zawodowym

Rzeczywiste kompetencje – waliduj swoje doświadczenie

Jak to działa?

W ramach kształcenia w wyższej szkole zawodowej na większości kierunków teoria przeplatana jest praktyką. Praktyka nazywana jest LIA (Lärande i arbete/Nauka w pracy) i odbywa się w zakładzie pracy.

Podczas okresów odbywania praktyki LIA odbywasz kształcenie w miejscu pracy pod kierownictwem pracodawcy. Oznacza to, że będziesz mógł rozwijać wiedzę uzyskaną w szkole w środowisku rzeczywistym. Już podczas nauki zdobędziesz doświadczenie zawodowe i trening w roli zawodowej. Poza tym nawiążesz kontakty w środowisku zawodowym, które mogą prowadzić do otrzymania pracy od razu po zdaniu egzaminu dyplomowego. Praktyka LIA wchodzi w skład programu nauczania i obejmuje wyznaczone cele szkoleniowe, które musisz osiągnąć. Wszystkie kierunki kształcenia, które prowadzą do kwalifikowanego egzaminu dyplomowego na poziomie wyższej szkoły zawodowej i które dają 400 punktów kształcenia zawodowego (co odpowiada dwuletnim studiom w pełnym wymiarze czasu) lub więcej, obejmują co najmniej 25 % praktyki LIA. Skontaktuj się ze szkołą w celu uzyskania informacji na temat tego, w jaki sposób organizowana jest praktyka LIA oraz jak dużą część kształcenia stanowi praktyka LIA na kierunku, którym jesteś zainteresowany.

Poziom

Wyższa szkoła zawodowa to forma kształcenia policealnego.

Długość trwania programu

Czas trwania kształcenia na większości kierunków wyższej szkoły zawodowej wynosi od jednego roku do dwóch lat.

System punktowy

Czas trwania kształcenia wyrażany jest w punktach kształcenia zawodowego (punkty YH), przy czym pięć punktów odpowiada tygodniowi studiów w pełnym wymiarze czasu. 100 punktów odpowiada półrocznym studiom w pełnym wymiarze czasu, 200 punktów – rocznym studiom w pełnym wymiarze czasu, 400 punktów – dwuletnim studiom w pełnym wymiarze czasu itd.

Poniższa tabela przedstawia punkty kształcenia zawodowego w stosunku do systemu punktowego obowiązującego na uniwersytetach i w szkołach wyższych. Zauważ, że przedstawiona została wyłącznie długość trwania kształcenia, a nie to, jakiemu poziomowi kształcenie odpowiada.

Długość trwania kształcenia	Punkty kształcenia zawodowego	Punkty kształcenia uniwersyteckiego/w szkole wyższej
0,5 roku	100	30
1 roku	200	60
2 lata	400	120
3 lata	600	180

Egzamin

Aby kształcenie w wyższej szkole zawodowej mogło prowadzić do egzaminu dyplomowego, musi ono trwać co najmniej rok. Jeśli Twoje kształcenie nie prowadzi do egzaminu dyplomowego, w zamian możesz otrzymać świadectwo potwierdzające kształcenie.

W wyższej szkole zawodowej występują dwa egzaminy dyplomowe:

• Dyplom ukończenia wyższej szkoły zawodowej
• Kwalifikowany dyplom ukończenia wyższej szkoły zawodowej

Urząd ds. Wyższej Szkoły Zawodowej

Głównym zadaniem Urzędu ds. Wyższej Szkoły Zawodowej jest odpowiedzialność za kwestie dotyczące wyższej szkoły zawodowej w Szwecji oraz działanie na rzecz tego, aby kształcenie spełniało zapotrzebowanie na kompetencje potrzebne na rynku pracy. Istnieje odrębna ustawa i rozporządzenie regulujące działalność tego urzędu i organizatorów kształcenia. Urząd ten sprawuje nadzór i rozpatruje skargi dotyczące obszarów kształcenia leżących w jego gestii. Urząd kontroluje również jakość kształcenia, sporządza dane statystyczne i monitoruje efekty kształcenia.

Przeczytaj więcej o Urzędzie ds. Wyższej Szkoły Zawodowej

 

Podanie i przyjęcie

W tym ustępie znajdziesz więcej informacji na temat zasad dotyczących uprawnień, wymogów w zakresie przyjęcia oraz sposobu złożenia podania.

 

Aby zostać przyjętym na studia wyższe zawodowe, przede wszystkim musisz spełnić wymóg podstawowych uprawnień. Oznacza to, że musisz posiadać świadectwo ukończenia szkoły średniej lub równoważne świadectwo.

Na wielu kierunkach wymagane jest również posiadanie tak zwanego szczególnego przygotowania wstępnego. Zwykle oznacza to, że musisz posiadać pozytywne oceny z pewnych określonych przedmiotów w szkole średniej lub określone doświadczenie zawodowe.

Procedurą rekrutacji zajmują się szkoły

W ramach wyższej szkoły zawodowej istnieje wielu różnych organizatorów kształcenia (szkół) i to oni prowadzą rekrutację na oferowane zajęcia. Jeśli masz pytania dotyczące złożenia podania lub warunków przyjęcia na zajęcia, którymi jesteś zainteresowany, w każdym przypadku skontaktuj się bezpośrednio z daną szkołą.

Terminy składania podań są różne w przypadku różnych kierunków kształcenia.

Co musi zawierać Twoje podanie?

Szczegółowa zawartość podania może być różna w przypadku różnych szkół i zajęć. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów:

• Świadectwa
• Osobisty list motywacyjny
• Zaświadczenia z miejsc pracy
• Przykładowe prace

Dokładnych informacji na temat wymaganych dokumentów udzieli Ci dany organizator kształcenia.

Uprawnienia podstawowe

W przypadku wszystkich rodzajów kształcenia podstawą jest posiadanie świadectwa ukończenia szkoły średniej lub równoważnego świadectwa. Zasady są pojemne, a wymogi mogą spełnić kandydaci o różnych uwarunkowaniach i różnym doświadczeniu.

Posiadasz uprawnienia do przyjęcia na zajęcia, jeśli spełniasz jeden z poniższych warunków:

1. Posiadasz świadectwo ukończenia szkoły średniej lub gminnej szkoły dla dorosłych.
2. Posiadasz wykształcenie szwedzkie lub wykształcenie zagraniczne równoważne z wymogami określonymi w punkcie 1.
3. Posiadasz miejsce zamieszkania w Danii, Finlandii, Islandii lub Norwegii i posiadasz tam uprawnienia do równoważnego kształcenia.
4. Posiadasz uwarunkowania do przyjęcia na zajęcia w związku z posiadanym wykształceniem szwedzkim lub zagranicznym, doświadczeniem praktycznym lub ze względu na inne okoliczności.

Punkt 4 oznacza, że możesz posiadać uprawnienia na innej podstawie niż w oparciu o świadectwo ze szkoły średniej. Każdy człowiek posiada pewną wiedzę i pewne kompetencje. Część z nich mogła zostać nabyta poprzez kształcenie formalne, na przykład kształcenie w szkole średniej lub wyższej, a część – w wyniku pracy, działalności w stowarzyszeniach lub odbycia kursów w czasie wolnym. Nazywane jest to kompetencjami rzeczywistymi.

Szkoła, w której chcesz studiować, musi mieć możliwość dokonania oceny Twoich kompetencji rzeczywistych. Może ona w tym celu na przykład przeprowadzić różnego rodzaju testy w celu zweryfikowania, czy Twoja wiedza odpowiada wiedzy na poziomie przedmiotów szkoły średniej. Ocena to może wyglądać różnie w różnych przypadkach. Metodą szczególną takiej oceny jest walidacja.

Szczególne przygotowanie wstępne

W przypadku wielu zajęć występuje również wymóg szczególnego przegotowania wstępnego. Wymagane przygotowanie wstępne jest różne w przypadku różnych zajęć. Może ono obejmować konieczność posiadania pozytywnej oceny z jednego lub kilku określonych przedmiotów w szkole średniej. W przypadku niektórych zajęć, aby posiadać uprawnienia, wymagane jest doświadczenie w pracy w danym zawodzie. Poza wymogiem posiadania odpowiedniej wiedzy mogą obowiązywać również inne wymogi, na przykład wymóg posiadania prawa jazdy.

W celu uzyskania informacji o wymogach obowiązujących w przypadku zajęć, którymi jesteś zainteresowany, zwróć się do danej szkoły.

Możliwość kształcenia wstępnego dającego uprawnienia

Jeśli nie spełniasz wymogów dotyczących szczególnego przygotowania wstępnego dla danego kształcenia, może istnieć możliwość odbycia kształcenia wstępnego umożliwiającego zdobycie wymaganego przegotowania wstępnego. W przypadku kierunków kształcenia, w których jest to możliwe, znajdziesz tę informację pod nagłówkiem „Szczególne przygotowanie wstępne” na stronie, na której prezentowany jest dany kierunek kształcenia.

Wyjątek od wymogu posiadania uprawnień

Osoby, które nie spełniają formalnych warunków dotyczących posiadania podstawowych uprawnień i szczególnego przygotowania wstępnego, mimo to mają szansę na przyjęcie na zajęcia. Szkoła może mianowicie zrobić wyjątek, o ile oceni, że kandydat poradzi sobie z opanowaniem treści kształcenia i pracą w zawodzie, do którego zdobycia dane kształcenie prowadzi. W celu uzyskania informacji, czy taka możliwość istnieje w przypadku kształcenia, jakim jesteś zainteresowany, zwróć się bezpośrednio do szkoły.

Znajomość j. szwedzkiego

Jeśli Twoim językiem ojczystym jest inny język niż j. szwedzki, duński, farerski, islandzki lub norweski, musisz posiadać znajomość j. szwedzkiego na takim poziomie, który umożliwia odbycie kształcenia. To dana szkoła decyduje i weryfikuje, czy posiadasz wymagane umiejętności językowe.

Rynek pracy może wymagać posiadania szczególnej znajomości języka ukierunkowanego zawodowo. Nabycie takiej znajomości języka mogą umożliwić osobie studiującej zajęcia z j. szwedzkiego z ukierunkowaniem zawodowym (SMY).

Wybór i procedura przyjęcia

Jeśli uprawnionych kandydatów jest więcej niż miejsc na danym kierunku kształcenia, dokonuje się wyboru. Sposób przeprowadzania wyboru jest różny w przypadku różnych kierunków kształcenia.

Wybór może być przeprowadzany w oparciu o jedno lub kilka poniższych kryteriów:

• Świadectwo
• Egzamin szczególny (pisemny test lub rozmowa - wywiad)
• Wcześniejsze wykształcenie
• Doświadczenie zawodowe

W przypadku pytań dotyczących sposobu przeprowadzania wyboru i możliwości przygotowania się, skontaktuj się ze szkołą, która prowadzi dany kierunek kształcenia.

Wsparcie finansowe w nauce na poziomie szkoły wyższej i opłaty za studia

Wszystkie kierunki kształcenia w ramach wyższej szkoły zawodowej uprawniają do wsparcia w nauce na poziomie szkoły wyższej przyznawanego przez CSN [Centralna Komisja ds. Wsparcia w Nauce] i prawie wszystkie są bezpłatne.

 

Studia na większości kierunków w ramach wyższej szkoły zawodowej są bezpłatne, istnieje jednak kilka kierunków, które pobierają opłatę za studia. Na wszystkich kierunkach student samodzielnie pokrywa koszty literatury i innych materiałów niezbędnych do nauki, dokładnie tak samo jak w przypadku studiów na uniwersytecie lub w szkole wyższej. Przed złożeniem podania na dany kierunek kształcenia w każdym przypadku sprawdź ewentualne koszty.

Wszystkie kierunki kształcenia w ramach wyższej szkoły zawodowej uprawniają do otrzymania wsparcia w nauce na poziomie szkoły wyższej przyznawanego przez Centrala studiestödsnämnden (CSN). Dotyczy to również okresów odbywania praktyki LIA w zakładzie pracy.

Aby jako obywatel zagraniczny mieć prawo do szwedzkiego wsparcia w nauce na poziomie szkoły wyższej, należy spełnić pewne warunki. Warunki te są różne w zależności od państwa, którego jesteś obywatelem.

Przeczytaj więcej na temat wsparcia w nauce na poziomie szkoły wyższej na portalu internetowym CSN

Język szwedzki z ukierunkowaniem zawodowym

Rynek pracy może wymagać od Ciebie szczególnej, ukierunkowanej zawodowo znajomości języka. Nabycie takiej znajomości języka osobie studiującej mogą umożliwić zajęcia z j. szwedzkiego z ukierunkowaniem zawodowym (SMY).

Celem zajęć z j. szwedzkiego z ukierunkowaniem zawodowym jest nabycie znajomości języka wymaganej właśnie w tym zawodzie, w którym się kształcisz. Dzięki temu po zakończeniu kształcenia łatwiej może Ci być znaleźć pracę.

Co zrobić

Skontaktuj się ze szkołą i poinformuj o potrzebie odbycia zajęć z j. szwedzkiego z ukierunkowaniem zawodowym. To organizator kształcenia (szkoła) ocenia, czy występują przesłanki do zaoferowania tego rodzaju zajęć. Zajęcia SMY mogą być prowadzone przez samą szkołę lub przez konsultantów, którym szkoła zleci ich prowadzenie.

Po uzyskaniu przez szkołę informacji o potrzebie zajęć i stwierdzeniu, że zaoferowanie zajęć SMY jest możliwe, szkoła składa wniosek o przyznanie środków do Urzędu ds. Wyższej Szkoły Zawodowej.

Rzeczywiste kompetencje – waliduj swoje doświadczenie

Jeśli nie posiadasz odpowiednich świadectw lub zaświadczeń, sposobem uzyskania uprawnień do kształcenia jest walidacja. Walidacja może być również sposobem na uznanie części wykształcenia.

Wiedzę i kwalifikacje można nabyć zarówno poprzez kształcenie formalne (na przykład kształcenie na poziomie szkoły średniej lub wyższej), jak i w pracy, w wyniku działalności w stowarzyszeniach lub kształcenia nieformalnego (na przykład kurs w czasie wolnym). Twoje łączne, faktyczne kwalifikacje nazywane są kompetencjami rzeczywistymi, a walidacja jest sposobem na podniesienie swoich kompetencji rzeczywistych. Walidacja oznacza, że Twoja wiedza i Twoje kwalifikacje zostaną przeanalizowane i ocenione na podstawie rozmów i testów w ustrukturyzowany sposób.

Uzyskaj uprawnienia, nawet jeśli nie posiadasz świadectw

• Jeśli nie posiadasz świadectw lub zaświadczeń, walidacja jest sposobem na udowodnienie, że posiadasz niezbędną wiedzę i przygotowanie wstępne uzyskane w inny sposób, i sprawia, że mimo to możesz uzyskać uprawnienia do kształcenia. Znajdź swój kierunek kształcenia tutaj na yrkeshogskolan.se i skontaktuj się z organizatorem kształcenia w celu przeprowadzenia walidacji Twojego doświadczenia.
• Musisz posiadać wykształcenie średnie, zanim będziesz mógł rozpocząć kształcenie wyższe zawodowe? W celu uzyskania szczegółowych informacji skontaktuj się w pierwszym rzędzie ze swoim urzędem gminy.

Wnieś o uznanie części swojego wykształcenia

Także osoby posiadające formalne świadectwa, potwierdzające uzyskane wykształcenie, mogą przeprowadzić walidację swoich kompetencji rzeczywistych i w ten sposób skrócić czas nauki na kierunku kształcenia na poziomie wyższej szkoły zawodowej, na który zostały przyjęte.

Więcej informacji i dalsze ścieżki postępowania

Zauważ, że walidacją zajmuje się kilka różnych urzędów. Uzyskaj od nich więcej informacji:

Urząd ds. Szkolnictwa - Swedish National Agency for Education (Skolverket)

Urząd Pośrednictwa Pracy - Swedish Public Employment Service (Arbetsförmedlingen)

The Swedish Council for Higher Education (Universitets- och högskolerådet)

studera.nu